Klor dozajı uygulamalarında; kullanıcıların sık yaşadığı problemlerden biri pompa dozaj kafasında biriken klor gazını tahliye etmek için, dozaj kafası üzerindeki vanayı açmak zorunda kalmalarıdır. Her ne kadar klorun sıvıdan gaz haline geçişini azaltacak önlemler almak mümkün olsa da bu durumu tamamen ortadan kaldırmak ne yazık ki mümkün değildir. Klor gazı oluştukça sıvı klor konsantrasyonu azalacağından, bu olumsuz durumu asgari düzeye indirmek proses açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle klor depolama tankı ve pompa emiş hattını mümkün olduğu kadar kısa, korunaklı, direk güneş ışığı almayan ve dış ortam şartlarından izole dizayn etmek gerekmektedir.
Emec markasının “MF” serisi dijital solenoid dozaj pompaları bir çok farklı modda çalışabilirler. Bunlardan biri de batch kontrol sistemidir. Batch kontrol sistemi dozlanacak miktarın girilmesiyle başlayan ve bu miktar dozlandıktan sonra dozajın otomatik olarak durması esasına dayanan bir sistemdir. MF model pompalarda girilebilen 2 değer vardır. CC ( dozlanacak akışkan miktarı ) veya ST ( strok sayısı ) değerleri. Menüden batch kontrol modu seçildikten sonra çalışma biçiminin seçilmesi gerekir. 3 ayrı çalışma biçimi bulunmaktadır. Bunlar:
Dozaj sistemlerinde kullanılan diğer bir metot ise puls ile dozlamadır. Bu tip dozaj pompaları bir sayaç veya benzeri bir ekipman tarafından üretilen puls ile çalışır. Sayaçtan gelen her bir puls için dozaj pompası belli bir sayıda pompa diyaframını hareket ettirir(strok sayısı). Bu sayı pompa üzeriden bir çarpan olarak belirlenebileceği gibi bir bölen olarak ta belirlenebilir. Örneğin her puls için pompayı 10 kere diyaframı hareket ettirmesi için programlayabileceğimiz gibi, her 10 puls için sadece 1 kere diyaframı hareket ettirmesi(strok )için programlayabiliriz. Puls kontrollü pompalarda sabit debili pompalara göre çok daha hassas dozaj yapmak mümkündür çünkü geçen birim hacim sıvıya, ne kadar miktarda dozaj yapılabileceği otomatik olarak ayarlanarak, konsantrasyon sürekli sabit tutulabilir.
Müşterilerimizden zaman zaman duyduğumuz bu soru bizi bir hayli şaşırtıyor. Motorlu dozaj pompalarında diyafram; boyutu nedeniyle zaman içerisinde aşınabiliyor, esnekliğini yitirebiliyor. Bu nedenle basılan akışkanın aşındırıcılığı ve korozif etkisine göre 6 ayda bir, yılda bir, bazı uygulamalarda ise neredeyse 5 yılda bir diyaframı değiştirmek gerekiyor. Aynı şekilde düşük kaliteli manyetik dozaj pompalarında da diyaframların 3-6 ay gibi sürelerde değiştirildiğini müşterilerimizden duyuyoruz. Bu nedenle üzülerek solenoid dozaj pompalarında diyafram ömrünün bir satın alma kriteri haline geldiğini görüyoruz.
Başlık kulağa çok iddialı geliyor olabilir ama aslında Emec MF serisi dozaj pompalarının yapabildiklerine bakınca pek de haksız sayılmayız. Bir dozaj pompasında beklediğimiz tüm özellikleri bünyesinde barındıran MF serisi pompalar, yüksek teknolojinin her zaman daha yüksek fiyat olmadığını da bizlere kanıtlıyor. Pompa özelliklerine gelecek olursak:
Bir çok sektörde yaygın olarak kullanılan dozaj pompalarında; kullanıcıların sıklıkla yaptığı bir hata, dozaj pompasında arızaya neden olabiliyor. Dozaj kafasına bağlı iki adet çekvalf vardır. Bu çekvalfleri emme-basma çekvalfleri olarak tanımlarız. Bu çekvalflerin görevi sadece tek yönlü akışa izin vermektir.
Dozaj pompası tesisatlarında oldukça sık karşımıza çıkan sorunlardan biri tesisatların sifon yapması. Özellikle basınçsız ortama dozaj yapılan veya basma hattında karşılaşılan basıncın çok düşük olduğu proseslerde, dozaj pompası sifon yapar. Dozaj hassasiyetini düşürdüğü gibi bazı durumlarda pompanın tamamen devre dışı kalmasına yol açıp, serbest bir şekilde akışkanın emme haznesinden basma hattına akmasına neden olabilir.
Dozaj pompası ile kimyasal dozajı yapılan tesisatlarda sistemin güvenli ve sürekli çalışabilmesi için en önemli aksesuarlardan biri emniyet vanalarıdır. Her ne kadar ülkemizde kullanımları çok yaygın olmasa da, pompa ve tesisatın güvenliği, olası maddi hasarların önüne geçebilmek için kullanımları elzemdir. Tipik bir dozaj pompası montajında emniyet vanaları pompa çıkışından hemen sonra, açma – kapama vanasından önce monte edilir.
Pek çok tesis ve işletmede, yüzlerce farklı uygulamada kullandığımız dozaj pompalarının fonksiyonlarını kesintisiz ve güvenli bir şekilde yerine getirmesini bekleriz. Ancak kullanmakta olduğumuz dozaj pompalarının işletme verimliliği ve güvenilirliği kullanılan ek donanım ve aksesuarlarla yakından ilgilidir. Özellikle sistemin güvenli çalışması için kullanılan karşı basınç ve emniyet vanaları, sistemin sağlıklı çalışmasını sağlayan antisifon vanaları ne yazık ki ülkemizde pek çok proseste göz ardı edilmektedir.
Dozaj pompası pistonunun, pompa kafası içerisinde 1 dakika içerisinde yaptığı doğrusal hareket (bu doğrusal harekete de strok diyoruz) sayısına strok sayısı denir. Pistona hareket; mekanik veya elektromanyetik yöntemlerle iletilebilir, aralarındaki farklılıklar ise başka bir yazının konusu olacaktır.